Oko ludzkie jest bardzo wrażliwym narządem. Z jednej strony wyposażone jest w wiele struktur i mechanizmów, które chronią je przed uszkodzeniem. Z drugiej jednak wypadki, nieudane zabiegi medyczne, choroby, czy nawet rzeczy bardzo drobne, jak częste pocieranie oczu mogą spowodować trudne w leczeniu uszkodzenie. Czasem konsekwencją może być ubytek nabłonka rogówki. Czym jest i jak go leczyć?
Ubytek nabłonka rogówki – podstawowe informacje
Nabłonek rogówki jest jej najbardziej zewnętrzną warstwą, która pełni funkcje ochronne. Chroni oko przed nadmiernym wysychaniem, uszkodzeniami mechanicznymi, a także przed dostępem szkodliwych mikroorganizmów. Uszkodzenie nabłonka powoduje, że oko staje się wrażliwsze na infekcje i związane z nimi konsekwencje. Do niewielkich uszkodzeń nabłonka rogówki dochodzi bardzo często. Na szczęście tkanka ta ma duże zdolności regeneracji. W przeciągu kilku dni uszkodzone komórki zostają zastąpione nowymi, dzięki czemu tkanka się odbudowuje, a oko jest znowu całkowicie bezpieczne. W niektórych sytuacjach jednak tak nie jest. Jeżeli do mikrouszkodzeń dochodzi często albo czynnik uszkadzający nabłonek działa bardzo długo, to może dojść do sytuacji, w której ubytek nabłonka rogówki przyjmuje charakter stały, albo – najczęściej – nawrotowy. W takich sytuacjach często dochodzi do zmian na poziomie komórkowym, które prowadzą do tego, że nabłonek gorzej przylega do rogówki i jest bardziej podatny na przesunięcie i uszkodzenie.
Jakie są główne przyczyny nawrotowej erozji nabłonka rogówki?
Przede wszystkim są to urazy mechaniczne. Jak już wspomniano, jeżeli uraz taki jest niewielki, to tkanka bardzo łatwo się regeneruje. Jeżeli jednak dojdzie do większego uszkodzenia, to konsekwencje tego mogą być trwałe. Do uszkodzeń może dojść za sprawą dostania się do oka ciała obcego albo intensywnego tarcia. Częstą przyczyną jest używanie nieodpowiednich albo przeterminowanych soczewek kontaktowych i noszenie ich zbyt długo. Czasem konsekwencją urazu mechanicznego może być infekcja oka, która zwiększa ryzyko trwałej erozji nabłonka. Dlatego też w każdym przypadku uszkodzenia należy zareagować jak najszybciej. Przyczyną powstania ubytku nabłonka rogówki może być też działanie substancji chemicznej, na przykład używanych w domu środków czystości. Warto wiedzieć również to, że erozja nabłonka może być również skutkiem niewłaściwie przeprowadzonych zabiegów chirurgicznych na gałce ocznej.
Najważniejsze objawy ubytku nabłonka rogówki
Najłatwiejszym do zaobserwowania objawem ubytku nabłonka rogówki oka jest pogorszenie widzenia. Obraz może być zamglony, co obejmuje całe pole widzenia w danym oku, albo tylko jego część. Urazy tego typu powodują również dość duży ból. Jeżeli więc ból gałki ocznej utrzymuje się przez dłuższy czas, to z całą pewnością należy udać się do lekarza specjalisty. Często występującym objawem jest znaczne zaczerwienienie gałki ocznej. Bardzo charakterystyczne są też pewne reakcje organizmu, których celem jest ochrona uszkodzonego oka. U wielu osób następuje samoistne zaciśnięcie powieki, którą bardzo trudno jest otworzyć. Jest to reakcja czysto odruchowa i wielu chorych nie ma nad nią kontroli. Często pojawia się światłowstręt, którego funkcją jest ochrona uszkodzonej gałki ocznej przed nadmierną ekspozycję na światło słoneczne. Zazwyczaj pojawia się również silne łzawienie, którego celem jest pozbycie się z miejsca uszkodzenia zanieczyszczeń i mikroorganizmów, które mogłyby spowodować infekcję.
Jak leczy się ubytek nabłonka rogówki?
W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów albo ich części (a zwłaszcza silnego bólu gałki ocznej) należy jak najszybciej udać się do okulisty. Czas jest w tym przypadku bardzo ważny. Poważne uszkodzenie nabłonka rogówki może prowadzić do infekcji oka, których konsekwencją będzie pogorszenie stanu pacjenta i gorsze rokowanie na całkowite wyleczenie. Z udaniem się do specjalisty nie należy więc zwlekać. Okulista wykonuje badanie polegające na zabarwieniu oka i dokładnym obejrzeniu go w świetle niebieskim. Barwnik gromadzi się w miejscach uszkodzenia, które są dzięki temu doskonale widoczne. W niektórych przypadkach lekarz może skierować pacjenta dodatkowo na USG gałki ocznej albo badanie tomograficzne.
W przypadku niewielkich urazów stosuje się ochronne krople i maści, a także antybiotyki, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się infekcji. Oczy powinny być chronione przed zbyt intensywnym światłem i wiatrem. Wskazane jest noszenie okularów przeciwsłonecznych. Przez czas leczenia powinno się powstrzymywać od ćwiczeń i dużego wysiłku fizycznego. W przypadku trwałej erozji nabłonka okulista może zalecić pacjentowi noszenie specjalnych soczewek ochronnych, które zapobiegają dalszym uszkodzeniom. Bardzo dobre efekty przynosi leczenie zabiegami laserowymi. Wybór właściwej metody zależy od charakteru, przyczyn i wielkości uszkodzenia.
